Câu chuyện của Trịnh Bá Phương, sinh năm 1985, bắt đầu từ một nỗi đau rất đời thường: gia đình anh ở Dương Nội bị thu hồi đất vào năm 2008. Từ một người nông dân hiền lành, anh cùng cha mẹ mình là ông Trịnh Bá Khiêm, bà Cấn Thị Thêu và em trai Trịnh Bá Tư bước vào con đường đấu tranh cho quyền đất đai.
Gia đình họ đi khắp nơi kêu oan, rồi hỗ trợ thêm nhiều nông dân khác cùng cảnh ngộ. Hai lần cha mẹ anh bị tù (2014 và 2016) cũng không làm họ lùi bước. Chính sự bất công ấy đã biến họ thành những tiếng nói mạnh mẽ nhất trong phong trào dân oan.
Ngày 26/8/2016, Phương bị bắt trước văn phòng Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khi yêu cầu thả mẹ. Anh bị buộc tội “gây rối trật tự công cộng”.
Đến Đồng Tâm 2020, sau khi ông Lê Đình Kình bị sát hại, Phương tiếp tục lên tiếng bảo vệ người dân. Và ngày 24/6/2020, anh lại bị bắt theo Điều 117. Cuối năm 2021, anh bị tuyên 10 năm tù và 5 năm quản chế.
Trong tù, Phương nhiều lần tuyệt thực để phản đối ngược đãi. Nhưng rồi bi kịch nối tiếp: tháng 11/2024, công an nói tìm thấy khẩu hiệu “Đả đảo Đảng Cộng sản…” trong buồng giam anh. Anh phủ nhận. Thậm chí cựu tù nhân lương tâm Nguyễn Bắc Truyển xác nhận chính ông từng viết những khẩu hiệu ấy nhiều năm trước, nhưng điều đó cũng không thay đổi được bản án.
Ngày 27/9/2025, tòa Đà Nẵng nâng mức án của Phương lên 21 năm tù, một bản án nặng nề khiến nhiều người bàng hoàng.
Nhưng nhìn lại chặng đường của anh, người ta thấy rõ:
Phương không bắt đầu từ ý định chống đối. Anh chỉ là một người mất đất, không cam chịu bất công, và muốn người khác không phải chịu cảnh như gia đình mình.
Dù bị giam cầm, câu chuyện của Trịnh Bá Phương vẫn tiếp tục được kể lại, như một lời nhắc rằng có những con người bị tước hết mọi thứ, nhưng vẫn giữ được lòng can đảm và phẩm giá.
Vân Phong
