Việc sáp nhập các đơn vị hành chính cấp tỉnh, giảm xuống còn 34 tỉnh, thành phố, được giới thiệu là bước đi nhằm tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu quả quản lý. Tuy nhiên, bên cạnh kỳ vọng, dư luận không khỏi lo ngại về nguy cơ phát sinh tiêu cực trong công tác cán bộ – vấn đề vốn đã nhức nhối từ lâu.
Cơ chế bổ nhiệm hiện nay từ Thủ tướng chỉ định lãnh đạo tỉnh, đến lãnh đạo tỉnh chỉ định cấp huyện, xã – tạo ra những “đường tắt” cho nạn chạy chức, mua quyền. Khi số lượng vị trí lãnh đạo giảm mạnh sau sáp nhập, cạnh tranh sẽ càng khốc liệt, và trong môi trường thiếu minh bạch, kẻ có tiền, có thế, có “dây mơ rễ má” sẽ chiếm ưu thế.
Nguy hiểm hơn, việc “chọn người của phe” thay vì người có tài, có đức có thể dẫn đến sự hình thành các nhóm lợi ích trong bộ máy công quyền. Những cá nhân bất tài nhưng trung thành với phe nhóm có thể được đưa vào vị trí trọng yếu – không nhằm phục vụ dân, mà để củng cố lực lượng cho các toan tính chính trị, nhất là trước thềm Đại hội Đảng XIV.
Hệ quả là bộ máy sau cải cách không những không hiệu quả hơn, mà còn dễ bị thao túng hơn. Tham nhũng chính trị có nguy cơ lấn át cải cách hành chính, khiến người dân thêm mất niềm tin vào hệ thống.
Để tránh “cải cách thành thảm họa”, cần thiết lập các cơ chế giám sát độc lập, công khai quy trình bổ nhiệm, khuyến khích tự ứng cử và bầu cử dân chủ. Cải cách chỉ có ý nghĩa khi đặt năng lực và đạo đức lên hàng đầu – chứ không phải thân thế và quan hệ.
– Bảo Sơn –
